Texte : Lettre de Thomas Bartholin
à Johann Daniel Horst critiquant
l’opinion de William Harvey
sur le chyle (1655)

Note [g]

Page 176, De Lacteis Venis Sententia Cl. V. Guilielmi Harvei
expensa à Th. Bartholino.

ante devolvitur quam peracta circulatione, quando ex
arterioso sangvine in renibus deponitur et percolatur.
Usus Lymphæ adhuc est incertus, quia necdum satis ex-
ploratam habemus ejusdem naturam. Prima fronte pu-
ra putaque aqua in conspectum nobis venit, et per tunica-
rum subtilitatem translucet, quanquam, si igni expona-
tur, in gelatinam concrescat, subtiliore aqua exhalante,
sicut serum in sanguine post v.s. {a} separatum, de quo expe-
rimento egi in Vas. Lymph. Homin. unde ad alendum par-
tes non inutilem operam videbitur conferre posse, quod
ulteriori examini eruditorum relinquo. Huc propen-
dere video Glissonum Anatomicum subtilem, qui c. 45. A-
nat. Hep. totus in eo est, ut probet lympham in lympha-
ticis nostris vasis constitui partim ex halitibus sanguinis ar-
teriosi per tunicas condensatis, partim ex refluo humore
nutritio per nervos allato. Interea inter alios usus dilu-
tioni quoque tam chyli quam sanguinis inservire existima-
vi, quia sine isto vehiculo cursus utriusque interrumpere-
tur. Instas : Dilutioni sufficere forsan potulentam ma-
teriam. Rectè id quidem. Nam potulentam materiam
et ciborum humiditates pro materia hujus Lymphæ a-
gnoscimus, quæ novæ Lymphæ regenerandæ perne-
cessaria, quandoquidem continuò Lympha reliqua suo
munere defuncta, partim insensili halitu absumitur, par-
tim ad renes, pericardium etc. deponitur. Sanguinis
concoctionem humiditate suâ promovet, ne calore cor-
dis et siccitate spirituum, aut concoctione sua, quæ in
humido sit, frustretur, aut intemperies calidas siccasque
experiatur, quod non semel in dissectis tabidis observa-
tum, corde exsucco, sanguine incrassato et torrido.
Lympha autem frigiditate suâ non potest coctionem im-


  1. Venæ sectionem.


Jean Pecquet et la Tempête du chyle (1651-1655), édité par Loïc Capron. – Paris : Bibliothèque interuniversitaire de santé, 2018. – Texte : Lettre de Thomas Bartholin
à Johann Daniel Horst critiquant
l’opinion de William Harvey
sur le chyle (1655), note g.

Adresse permanente : https://numerabilis.u-paris.fr/editions-critiques/pecquet/?do=pg&let=1011&cln=g

(Consulté le 10/12/2025)

Licence Creative Commons "Jean Pecquet et la Tempête du chyle (1651-1655), édité par Loïc Capron." est mis à disposition selon les termes de la licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.